Maciej Zaremba Bielawski, Higieniści

Pochodzący z Polski, a mieszkający od 1969 roku w Szwecji Maciej Zaremba Bielawski to jeden z najbardziej cenionych szwedzkich dziennikarzy i reporterów, tropiący i odkrywający szwedzkie absurdy i odsłaniający wstydliwe problemy tamtejszego społeczeństwa. Naszym czytelnikom znany jest m.in. ze znakomitego zbioru reportaży „Polski hydraulik”. W „Higienistach” zajął się eugeniką, nazywaną też higieną rasy, a więc dbaniem o to, by w danym społeczeństwie nie rodzili się ludzie genetycznie „niepełnowartościowi”. A opiekuńcze państwo szwedzkie wykazało wyjątkową troskę o czystość rasową swojego narodu, a tym samym także o to, by nie wydawać pieniędzy na opiekę socjalną dla tych, którzy na to nie zasługiwali.

Jak pisze Zaremba Bielawski, od czasów II wojny światowej do połowy lat 70. przymusowej sterylizacji poddano w demokratycznej Szwecji ponad 60 tysięcy osób. W większości były to kobiety, które uznano za chore psychicznie lub fizycznie, zdemoralizowane, pochodzące z „warstw niższych”. Przy często o zakwalifikowaniu do grupy „osobników niepełnowartościowych” nie decydowały nawet badania lekarskie, tylko własne widzimisię członków specjalnych komisji lekarskich. Niektóre kobiety zmuszano do aborcji, a wszystko w świetle prawa, bo na podobne czystki zezwalały ustawy sterylizacyjne.

Owszem, Zaremba podaje przykładów innych krajów, w których zajmowano się higieną rasy, w żadnym jednak selekcje rasowe nie odbywały się na tak dużą skalę i w sposób tak bezwzględny jak w Szwecji. Dość powiedzieć, że pod względem liczby przymusowych sterylizacji demokratyczną Szwecję wyprzedziły tylko nazistowskie Niemcy.

Ten hańbiący rozdział powojennej historii Szwecji został ujawniony dopiero w latach 90. ubiegłego stulecia, wcześniej, przez dwadzieścia lat, nikt w Szwecji o tym nie mówił. „Higieniści” wystawiają moralny rachunek tym wszystkim, którzy się do tej hańby przyczynili.

Maciej Zaremba Bielawski, „Higieniści. Z dziejów eugeniki".
Przełożył Wojciech Chudoba,
Wydawnictwo Czarne,
Wołowiec 2011