Nowa kolekcja letnia w „Muzeum Utraconym”

Nowa, udostępniona kolekcja to zbiór liczący 11 eksponatów, pośród których znajduje się 8 obrazów i 3 rzeźby. Wystawa została przygotowana i opracowana merytorycznie przez Agatę Modzolewską z Wydziału Strat Wojennych Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN, który prowadzi katalogi utraconych dzieł sztuki. Na stronie www.dzielautracone.gov.pl można zobaczyć wszystkie utracone z Polski, podczas II wojny światowej, dzieła sztuki. Część z nich prezentowana jest na stronie , które przypomina o utraconych obiektach kultury polskiej. Między MKiDN a Muzeum Utraconym istnieje ścisła współpraca polegająca na przywracaniu pamięci i odzyskiwaniu utraconych obiektów. Przeglądając przygotowaną wystawę warto zwrócić szczególną uwagę na kilka eksponatów.

Tytuł tożsamy z nazwą całej kolekcji nosi płótno autorstwa Jana Siberechtsa, przedstawiające domowy inwentarz. W chwili utraty obraz znajdował się w posiadaniu Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Podczas okupacji został zainwentaryzowany przez Niemców w księgach muzealnych pod numerem 437. Następnie wywieziono go do Pniew a w 1944 roku już dalej w nieznanym kierunku. Podobna historia spotkała dzieło „Psy”, pędzla Jana Fyta, pochodzące z prywatnej wielkopolskiej kolekcji, które z kolei w rejestrze funkcjonowało, jako numer 1321.

Pośród dzieł znajdują się także dwa obrazy namalowane przez zakonnika Adama Chmielowskiego, znanego inaczej, jako Brat Albert. Pierwsze z nich, akwarela przedstawiająca konia, powstała około 1874 roku, w chwili utraty znajdowała się w zbiorach Ojców Albertynów w Warszawie. Drugie, płótno olejne przedstawiające psa (ok. 1882-1884 r.) w 1939 roku, zostało wypożyczone przez Braci Albertynów ze Lwowa do Muzeum Narodowego w Warszawie. Następnie bezpowrotnie, wywieziono je w czasie wojny.

Uwagę przyciąga historia obrazu „Krowa w sitowiu”, pędzla Carla Wilhelma Kolbe, powstałego około 1800 roku. Dzieło sporządzone oryginalną techniką akwaforty w momencie utraty stanowiło element zbiorów Muzeum Miejskiego w Gdańsku. Uprzednio należało do kolekcji Jakuba Kabruna i przekazano je do Gabinetu Rycin na mocy testamentu spisanego w 1814 roku. Zbiory z końcem wojny, zostały ewakuowane przez Niemców, a następnie wywiezione do ZSRR.

Nieznany los spotkał „Karmiąca Tygrysicę”, autorstwa Carla Bacha, będącą jednocześnie kopią dzieła Rubensa (1789 r.). W momencie utraty, to olejne płótno, znajdowało się w posiadaniu Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Obraz pochodzący z kolekcji zawierającej większość dzieł malarza, od 1853 roku zasilał zbiory Galerii Domu Stanów we Wrocławiu, a w 1880 r. trafił do muzeum. Niestety jego dalsza historia nadal pozostaje nieokreślona.

Pośród dzieł, znajduje się także pastel Aleksandra Orłowskiego przedstawiający głowę konia. W chwili utraty należał do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Został wywieziony przez Niemców w lecie 1944 r. do Śmigla, leżącego w ówczesnym województwie leszczyńskim, a następnie do Reinhardt-Grimm koło Drezna.

W ramach prezentowane są również rzeźby. Dwie z nich, przedstawiające konia oraz baranka, były eksponowane w Domu Basnera w Sopocie do 1925 roku, kiedy to zostały zakupione przez Landesmuseum w Oliwie. Od ewakuacji zbiorów w 1945 roku, los obiektów pozostaje nieznany. Bezpowrotnie zaginęła również wapienna grupa figuralna „Lew zagryzający byka”, która w chwili utraty zasilała kolekcję Ordynacji Czartoryskich w Gołuchowie.