Robert Rankin, Dziewczyna Płaszczka i inne nienaturalne atrakcje

Robert Rankin, londyńczyk z urodzenia, jest zaliczany - obok Douglasa Adamsa i Terry'ego Pratchetta - do najbardziej oryginalnych pisarzy humorystycznych. Znany jest również polskim miłośnikom „literatury pisanej inaczej", błyszczącej nonsensem i abstrakcyjnym humorem spod znaku Latającego Cyrku Monty Pythona. Powieści takie jak m. in. „Największe przedstawienie zza świata", „Księga prawd ostatecznych", czy „Nostradamus zjadł mi chomika" są przez wielu uznawane za kultowe. „Dziewczyna płaszczka..." ma spore szanse dołączyć do tej grupy.

Rankin sięga umiejętnie do dość rzadkiego, ale atrakcyjnego czytelniczo gatunku - steampunku. Steampunk to specyficzna odmiana fantastyki. Akcje utworów przeważenie rozgrywają się w epoce wiktoriańskiej - wieku wynalazków i pary (angielskie „steam" oznacza właśnie parę), w rzeczywistości, której historia potoczyła się alternatywnie do naszej. Zdobycze ludzkiej cywilizacji oparte są na mechanice, a nie elektronice. W powieściach steampunkowych odnajdziemy sporo nawiązań do twórczości prekursorów fantastyki - Juliusza Verne'a czy Herberta George'a Wellsa, co zresztą dodaje tego rodzaju książkom wyjątkowego smaku i kolorytu.

Robert Rankin w „Dziewczynie Płaszczce..." nawiązuje bezpośrednio do twórczości drugiego z wymienionych mistrzów. Jesteśmy w Wielkiej Brytanii, krótko po opisanej przez H. G. Wellsa inwazji z Marsa. Tyle, że w odróżnieniu od klasycznej, wellsowskiej wizji tym razem daliśmy Marsjanom solidnego łupnia. Ludzkość zaczęła się liczyć w kosmosie, a goście z Jowisza i Wenus, którzy odwiedzają Ziemię są pełni szacunku dla jej wojowniczych mieszkańców. W tych niezwykłych czasach ludzie poszukują nowych emocji i dreszczu grozy. Przez kraj wędrują więc cyrkowe budy wydrwigroszy, którzy próbują zabawiać gawiedź, a przede wszystkim skutecznie sięgnąć do portfeli, pokazując różne, często nieco dwuznaczne atrakcje. Główny bohater „Dziewczyny płaszczki..." George Fox jest asystentem jednego z największych cyrkowych oszustów - profesora Coofina. George zajmuje się zwoływaniem chętnych do obejrzenia Marsjanina, zakonserwowanego w formalinie, profesor zaś wspominany okaz prezentuje i pobiera kasę. Niestety, Marsjanin w formalinie powoli przestaje być interesujący nawet dla najmniej wymagających widzów... Profesor Coffin postanawia więc wyruszyć na poszukiwanie wyjątkowej atrakcji - legendarnej Dziewczyny Płaszczki. Aby ją odnaleźć gotów jest nawet wywołać kolejną wojnę światów.

Wyruszając na pełną przygód wędrówkę z profesorem Coffinem i Georgem Foxem ryzykujemy szybkie pogrążenie się w świecie stworzonym przez Roberta Rankina, pełnym nie tylko zaskakujących wydarzeń i postaci, ale także absurdalnego humoru. To świat, w którym młody Winston Churchill przygotowuje plany kosmicznej inwazji, a Adolf Hitler jako dość nieprzyjemny kelner serwuje drinki na wielkim sterowcu. Świat awanturników, sowizdrzałów, wydrwigroszy, pięknych kobiet i kosmitów. Tajemnicą Rankina pozostanie jak udało mu się z tak zaskakującej mieszanki stworzyć spójną, powieściową rzeczywistość. Czytelnik odnajdzie w niej na pewno wszystko, czego może wymagać od dobrej literatury popularnej - wartką fabułę, barwne postacie, napięcie, zwroty akcji, wojnę, miłość i humor. A na zakończenie oczywiście wyjątkowo efektowny finał.

Robert Rankin, „Dziewczyna Płaszczka i inne nienaturalne atrakcje". Tłumaczenie Ewa Siarkiewicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2011, s. 392.