Zaginione dzieła braci Gierymskich w „Muzeum Utraconym”

Nowa, udostępniona na stronie Muzeum Utraconego, kolekcja obrazów braci Gierymskich to zbiór liczący 12 eksponatów, których niestety ze względu na zawirowania dziejowe nie można zobaczyć już nigdzie indziej. Wśród nich są prace wyjątkowe, podkreślające różne zainteresowania malarskie i style obu braci. Na szczególną uwagę zasługuje obraz „Ulica w Monachium” autorstwa Aleksandra Gierymskiego. Jest to płótno z około 1890 roku pokazujące wieczorny widok tego jednego z najważniejszych dla Niemiec ośrodków miejskich. W chwili utracenia obraz znajdował się w rękach prywatnej rodziny warszawskiej. Niestety obecnie nikt nie wie, czy ta jeszcze w ogóle istnieje.

Podobny los spotkał przejmującą „Wieczornicę Ukraińską” Maksymiliana Gierymskiego z 1869 roku, która została wywieziona ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie czy jego „Alarm w obozie powstańczym”, przedstawiający scenkę z okresu Powstania Styczniowego. Obraz ten został odebrany Muzeum Śląskiemu w Katowicach.

Wyjątkową historię ma również płótno „Wnętrze Katedry w Sienie” (ok. 1898 r.) Aleksandra Gierymskiego. Obraz ten swojego czasu należał do Henryka Sienkiewicza. Na wiosnę 1942 roku trafił do Salonu Sztuki „Skarbiec” w Warszawie wystawiony na sprzedaż przez córkę pisarza – Jadwigę Korniłłowiczową, która potrzebowała pieniędzy na ratowanie Oblęgorka, dworku należącego do rodziny Sienkiewiczów. Obraz kupił inżynier Wołkowicz z myślą o odstąpieniu go po wojnie Muzeum Narodowemu w Warszawie. Dzieło ocalało podczas Powstania Warszawskiego, ale wraz z innymi zbiorami Wołkowicza wywieźli je Niemcy i do dziś jego dalsze losy są nieznane.

Szczęśliwie zakończyła się historia jednego z najsłynniejszych obrazów Aleksandra Gierymskiego „Żydówka z Pomarańczami” (ok. 1880 - 1881 r.). „Pomarańczarka” została odnaleziona w 2010 roku na aukcji w Niemczech. W wyniku negocjacji prowadzonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, powróciła do kraju i wzbogaca kolekcję Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie można ją podziwiać w ramach trwającej obecnie wystawy dzieł twórcy.