Timothy Snyder, Skrwawione ziemie

Timothy Snyder (ur. 1969), profesor uniwersytetu Yale, w swojej pracy ukazuje wielką zbrodnię, dokonaną w Europie Środkowo-Wschodniej, zbrodnię ludobójstwa, na którą składały się morzenie głodem, rozstrzeliwania i zagazowywanie. Ofiarami, liczonymi w dziesiątkach milionów, byli Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Rosjanie, Białorusini i przedstawiciele innych nacji. Jednak autor nie ogranicza się jedynie do przytoczenia liczb czy opisania metod mordowania. Przede wszystkim pokazuje i analizuje paranoiczną politykę eksterminacji prowadzoną, niezależnie od siebie, przez Hitlera i Stalina, w ramach której zabijano ludzi tylko dlatego, że byli Polakami albo Żydami, albo mieszkali tam, gdzie zdaniem oprawców nie powinni. Często podkreśla, jak wielkie straty poniósł naród polski, którego większa część inteligencji została wymordowana przez Niemców i Rosjan.

Snyder odsłania też paradoksy, do jakich prowadziła obłąkana polityka obu tyranów. Tutaj podajmy tylko jeden: w roku 1943 hitlerowskie Niemcy zamieszkiwało 8 milionów Słowian. Nigdy wcześniej w historii Niemcy nie były bardziej słowiańskie, choć jak wiadomo, Hitler traktował Słowian jako podludzi i chciał ich wyeliminować zaraz po rozprawieniu się z Żydami. Słowianami zamieszkującymi Niemcy byli robotnicy przymusowi, głównie Polacy. Przywieziono ich, ponieważ brakowało rąk do pracy, zastępowali więc rodowitych Niemców, zajętych właśnie mordowaniem Słowian i Żydów.

Nie jestem zawodowym historykiem, więc mogę się mylić, lecz chyba przed „Skrwawionymi ziemiami" nie było książki dającej tak pełny obraz niemieckiego i sowieckiego terroru. A nawet jeśli się mylę, to i tak uważam pracę Snydera za wybitną.

Timothy Snyder, „Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem". Z angielskiego przełożył Bartłomiej Pietrzyk, Świat Książki, Warszawa 2011, s. 244.