Czytać lubimy, ale nie czytamy

Większość Polaków (61%) twierdzi, że lubi czytać książki. W porównaniu z rokiem 1998 nastąpił niewielki spadek odsetka osób deklarujących zamiłowanie do czytania książek (o 3 punkty), a zarazem nieznaczny przyrost odsetka tych, które przyznają, że nie lubią czytać (o 4 punkty).

Deklarowane zamiłowanie do czytania książek wiąże się z płcią badanych. O ile zdecydowana większość kobiet (72%) twierdzi, że lubi czytać książki, o tyle wśród mężczyzn odsetek lubiących czytać jest taki sam jak odsetek tych, którzy przyznają, że tego nie lubią (po 49%).

Zamiłowanie do czytania książek łączy się również z wykształceniem respondentów – im wyższy jego poziom, tym częściej badani twierdzą, że lubią czytać książki. Większość osób z wykształceniem podstawowym (55%) przyznaje, że nie lubi czytać książek. Wśród absolwentów zasadniczych szkół zawodowych grupy lubiących czytać książki i nielubiących są porównywalne (odpowiednio: 49% i 50%), natomiast wśród badanych z wykształceniem średnim i wyższym dominują ci, którzy deklarują zamiłowanie do czytania książek (odpowiednio: 71% i 82%). Najwięcej osób lubiących czytać książki jest wśród respondentów od 35 do 44 roku życia (71%), a najmniej – wśród tych, którzy ukończyli 65 lat (52%).

Do miłośników czytania książek na ogół nie należą rolnicy oraz robotnicy, natomiast częstością takich deklaracji wyróżniają się przedstawiciele kadry kierowniczej oraz specjaliści z wyższym wykształceniem. Zamiłowanie do czytania książek ponadprzeciętnie często deklarują także pracownicy administracyjno-biurowi oraz uczniowie i studenci, częściej mieszkańcy dużych miast niż wsi.

Przygoda oraz historia

Jeśli już czytamy, to najczęściej sięgamy po książki przygodowe, podróżnicze (30%), a także o tematyce historycznej (21%). Popularnością cieszą się również biografie, dzienniki, pamiętniki, wspomnienia i listy, które znalazły się na trzecim miejscu pod względem częstości wskazań. Zmniejszyła się popularność poradników, przewodników.

Gusty literackie związane są w pewnym zakresie z płcią, wiekiem czy wykształceniem. Książki, które równie często czytają kobiety, jak i mężczyźni, to głównie kryminały oraz literatura faktu. Kobiety zdecydowanie częściej niż mężczyźni sięgają po książki przygodowe, podróżnicze, romanse, biografie, pamiętniki, a także komedie, poezję i literaturę piękną – współczesną i klasyczną oraz horrory. Nadal więcej kobiet niż mężczyzn czyta poradniki i przewodniki. Tak jak w 2007 roku, mężczyźni nieco częściej wybierają książki o tematyce historycznej, popularnonaukowe, literaturę specjalistyczną oraz fantastykę.

Książki przygodowe i podróżnicze najczęściej czytają respondenci do 64 roku życia. Wśród osób w wieku od 18 do 24 lat kolejne pod względem popularności są: literatura specjalistyczna, fantastyka, książki popularnonaukowe oraz literatura faktu. Po wszystkie te gatunki najmłodsi badani sięgają częściej niż starsze roczniki. Częstością korzystania z poradników, przewodników nadal wyróżniają się osoby mające od 35 do 44 lat – w tej grupie wiekowej jest to drugi pod względem popularności rodzaj literatury. Osoby, które ukończyły 65 lat, najczęściej sięgają po książki historyczne, a na drugim miejscu pod względem częstości wskazań znalazła się literatura przygodowa, podróżnicza. Popularność książek o tematyce historycznej jest relatywnie wysoka również wśród respondentów w wieku 45-64 lata.

Prawie wszyscy - z wyjątkiem osób legitymujących się dyplomem wyższej uczelni - najczęściej wybierają literaturę przygodową i podróżniczą. Wśród osób z wyższym wykształceniem ten typ książek schodzi na dalszy plan – po biografiach, dziennikach, pamiętnikach, wspomnieniach, listach oraz literaturze specjalistycznej, a książki przygodowe i podróżnicze są niemal równie popularne jak popularnonaukowe.

Czyta co trzeci

Jedna trzecia respondentów (32%) deklaruje, że w ostatnim miesiącu miała czas i okazję, by dla własnej przyjemności przeczytać jakąś książkę (opowiadanie, powieść itp.) niezwiązaną z nauką lub pracą zawodową. Porównanie z poprzednimi pomiarami pokazuje, że od trzynastu lat odsetek Polaków sięgających po książkę dla własnej przyjemności pozostaje na zbliżonym poziomie.

Dla własnej przyjemności po książkę częściej sięgały kobiety (38%) niż mężczyźni (25%). Czytanie jest przyjemnością, której wyraźnie częściej oddają się osoby lepiej wykształcone. Warto jednak zauważyć, że o ile legitymowanie się wykształceniem co najmniej średnim zdecydowanie zwiększa prawdopodobieństwo spędzania wolnego czasu z książką, o tyle dopiero wśród absolwentów wyższych uczelni większość (58%) stanowią osoby, które w miesiącu poprzedzającym badanie czytały jakąś książkę dla własnej przyjemności. Aktywnością czytelniczą wyróżnia się kadra kierownicza i specjaliści z wyższym wykształceniem (58%), pracownicy administracyjno-biurowi (54%) oraz uczniowie i studenci (52%). Odsetek czytelników jest też tym większy, im większa miejscowość, w której mieszkają badani. Mimo że duże miasta dostarczają wielu różnorodnych rozrywek, to właśnie ich mieszkańcy w większości (54%) deklarują, iż w miesiącu poprzedzającym badanie przeczytali książkę dla własnej przyjemności.

Aktywni czytelnicy, czyli ci, którzy w ciągu trzydziestu dni przed badaniem czytali książki dla przyjemności, rekrutują się głównie spośród osób deklarujących zamiłowanie do czytania książek. Wśród osób, które twierdzą, że lubią czytać książki, nieco ponad połowa w miesiącu poprzedzającym badanie sięgnęła po lekturę dla przyjemności, natomiast wśród nielubiących książek – jedynie nieliczni.